Parlaklıkları Açısından Kitaplar!

0
578
Beyza Ağıl

Parlaklıkları açısından kitaplar, magazinlerin tırnağı bile olamaz. Magazinler tertemiz ve gıcır gıcır sayfalarıyla iyice yıkanmış elmayı andırıyordu. Bazen herkesin içinden “bir magazinin içinde kaybolup gerçek dünyadan silinmek geçer.” Ya da keşke dünyamız magazindekiler gibi olsa. gibisinden karmaşık bir etik bakış açısı taşıyan sözler sarf ederdi. Beyza Ağıl

Bütün bu magazinlerin ortak yönü günlük hayatta var olmayan bir berraklık taşırlar. Magazin dünyası kusursuz yaratıkların taş duvarlara dayanıp ilkbahar koleksiyonunu sundukları ya da kaşmir sonbahar tasarımlarını giyip Milano kafelerinde boy gösterdikleri kusursuz dünyalardır.

Magazinler birer hasret duyma aracıydı ancak insanlar çıkmazlara çözümler üretmekte yetersiz kalıyordu. Okurunu tatmin etmek iddiasında olmasına karşın satın almayı bekleyen yüzlerce ürün sunarak okuru sersefil ediyor, bu yüzden de edebi amaçtan çok ticari bir amaca hizmet ediyordu.

Moda sayfaları, gardırobundan olmayan yüzlerce giysiyle baş başa bırakmak zorundaydı, gezi sayfaları kendi dünyasından daha güneşli yeryüzü cennetlerini ona hatırlatmak zorundaydı, ‘lifestyle’ (yaşam tarzı), başlıklı sayfalar büyük olasılıkla bir yaşamı olmadığı, dolayısıyla yaşamının bir tarzı olmayacağı gerçeğini derinden ima ederek onu küçük düşürmek zorundaydı. Madam Bovary romantik romanlar okurken modern hayalciler magazin okuyor ancak iki etkinlik arasında çok önemli yapısal benzerlikler var. Her iki durumda da roman ya da magazin, başka bir dünyaya açılan pencere (vitrin) işlevini görüyor. Roman da magazin de daha olgun daha aldatıcı bir gerçekliği gözler önüne seriyor, böylece tutkuları harekete geçiriyor. Tümüyle fanteziye dayanıyor olmalarına karşı 19. Yüzyıl romantik romanları gerçeklerden kaçış üzerine kurulu geleneksel romanlardan bir özelliği ile ayrılıyordu; bu romanlarda olayın geçtiği mekanı bütün ayrıntılarıyla betimleme böylece gerçekçi bir atmosfer oluşturma çabası vardı. Roman, evleri, manzarayı, toplumsal alışkanlıkları ve yüz hatlarını betimlemeye büyük önem veriyordu. Arzular ve çekilen hasretler çok keskin ifadelerle anlatılıyor, böylece okurun gözünde gerçekçi kılınıyordu.

Atın rengi, elin üzerindeki ben sayısı ya da paslı revolver üzerine düşen günışığı okura ayrıntılı betimlediği için, okur da baş kahramanın atına atlayıp bir İskoç kalesine kaçışını zengin ama iyi huylu lordun eli benli fakir kızla evlenişini ve paslı revolverden çıkan kurşunun, aşk adına kıskanç bir rakibi yaralayışını mazur görebiliyordu. Magazin de tıpkı romantik romanlar gibi kirli bir gerçeklik karikatürü oluşturarak ‘olası’yla flört ediyordu: bize Kaş’a dalmaya giderken hangi renk oje sürmemiz gerektiğini, güney Londra’da bir arka bahçede Giverny yetiştirmenin püf noktalarını ya da iştah açıcı yemekler pişirmenin 99 yolunu sunuyordu ancak bütün bu yazılar kullanışlı olamayacak kadar karmaşıktı.